Dillad
Mae yna ymgyrch ar droed i beidio â phrynu dillad newydd am flwyddyn. Na, wna i ddim addo eto i beidio â phrynu pilyn am flwyddyn gron ond rwy’n llawn edmygedd o’r rheiny sydd wedi cychwyn yr ymgyrch a hynny er mwyn yr amgylchedd. Ond fe fues i o dipyn i beth yn...
Cyfnerthydd a nerth
Dyna air da yw ‘nerth’, gallwn osod pob math o eiriau tuag ato – a’r diweddaraf i mi yw’r gair cyfnerthydd am y pigiad at y ddwy arall. Rhaid canmol y rhai sy’n gwneud y gwaith hwn, nid ar chwarae bach y mae mynd trwy’r holl gynghorion a chwestiynau cyn gweinyddu’r...
Dŵr Cymru
Ganrif yn ôl roedd ymgais i ddosbarthu’r afonydd yn ôl adegau’r pysgod a oedd yno. Astudio’r afon a wnaem yn blant, a’r pysgod yno a’u canfod hefyd am fod y dŵr mor dryloyw. Er mai rhywbeth arall oedd eu dal ac yn amlach na pheidio llwyddai fy mrawd i ddal haig o...
Gwobr Nobel Heddwch
Rwy’n cofio meddwl yn blentyn mai dim ond cwestiwn oedd ‘oes’. Ond wedyn daeth ‘yn oes oesoedd’ i’m geirfa a dechreuais sylweddoli ei fod yn air cyffredin ac anghyffredin. Gallwn ddweud wrth ffrind na welsom ein gilydd ‘ers oes’. Dysgais am y gwahanol Oesau: Oes...
Llywydd Wales PEN Cymru
Fel Llywydd Wales PEN Cymru hoffem ar ran yr aelodau ddathlu canmlwyddiant PEN Rhyngwladol sef sefydliad a ffurfiwyd yn 1921 i amddiffyn hawliau awduron ledled y byd. Eleni, cynhelir y Gyngres flynyddol yn rhithiol o’r 20-24 o Fedi, 2021. Prif nod PEN ers ei sefydlu...
Hanesion môr
Mynd a dod. Mae hanesion môr wastad yn rhoi salwch môr i mi. Er does dim byd yn fwy dymunol na chael nofio yn Sir Benfro. Erbyn i chi ddarllen hwn hwyrach y byddaf wedi oifad am y tro cynta eleni. Ond ym Mecsico flynyddoedd yn ôl bues i bron â boddi wrth fynd allan...
Bondo-Gronde
Lansiad: Cyfrinachau gan Eluned Phillips
Mae gen i broblem gyda chofgolofnau
Colofn Gymraeg bob pythefnos yn y Western Mail, cyhoeddwyd gyntaf ar 7 Gorffennaf Mae gen i broblem gyda chofgolofnau. Hwyrach mai fy mab yn bedair oed oedd â’r sylw gorau pan alwodd y milwr ar sgwâr Aberbanc yn ‘ddyn jocan’. A na, nid meddwl ei fod yn ddoniol oedd e...
Sawl un ohonon ni geisiodd rhedeg gyda nhw ar y cae
Colofn Gymraeg bob pythefnos yn y Western Mail, cyhoeddwyd gyntaf ar 24 Mehefin O am ryddhad pan ddaeth y chwiban ar ddiwedd y gêm rhwng Cymru a’r Eidal. A thrwy gydol y gêm dal anadl, ambell ebwch a gwg. Sawl un ohonon ni geisiodd rhedeg gyda nhw ar y cae, yn ein...
Mae’r ‘Welsh Not’ yn ei hôl
Colofn Gymraeg bob pythefnos yn y Western Mail, cyhoeddwyd gyntaf ar 10 Mehefin Mae’r ‘Welsh Not’ yn ei hôl. Ond nid plocyn am wddf plentyn bach mewn ysgol mohono. Y tro hwn mae e wrth benelin diplomat neu aelod o staff y Llywodraeth yn Llundain. Diolch i Nation Cymru...
Gelli Gandryll
Colofn Gymraeg bob pythefnos yn y Western Mail, cyhoeddwyd gyntaf ar Mai 27 2021: Fydda i ddim yn y Gelli Gandryll eleni. Fydd neb arall ychwaith. Ond gall y byd yn grwn wylio’r digwyddiadau . Chwithig hefyd achos un o’r cyffroadau oedd cael bod mewn tref fechan,...
Weithiau, mae’r byd i weld yn sobr o chwithig
Colofn Gymraeg bob pythefnos yn y Western Mail, cyhoeddwyd gyntaf ar Ebrill 29 2021: Weithiau, mae’r byd i weld yn sobr o chwithig. Ar yr union adeg pan mae galw mawr am ocsigen yn India i wrthsefyll y Covid yno, mae llawenhau bod Nasa yn cyhoeddi bod ocsigen wedi ei...
Gŵyl Kritya
Dyma ddigwyddiad yn trafod iaith a barddoniaeth gyda dau fardd ac o dan Arweiniad Gŵyl Kritya a’r rhyfeddol Rati Saxenad: https://youtu.be/fdd9jBgpLHY
Y Pethau Diwethaf
Colofn Gymraeg bob pythefnos yn y Western Mail, cyhoeddwyd gyntaf ar Ebrill 15 2021: Mae’r cyfnod clo hir yma wedi ein gwneud i feddwl yn fwy manwl am y pethau cyntaf a’r pethau diwethaf yn ein bywydau. Alla i ddim â meddwl am Y Pethau Diwethaf heb feddwl am gyfrol...